از معافیت‌های مالیاتی صادرات کالا و خدمات چه‌می‌دانید؟
سلام به همه دوستان خوب و همراه دکتر حساب.
معافیت صادرات کالا و خدمات از جمله معافیت‌های مالیاتی موثر در جهت افزایش بهره وری بازار کار و افزایش تولیدات در کشور می‌باشد در صورتی که تولید داخلی یک کشور افزایش یابد پیامدهای مثبت بسیاری را همراه خواهد داشت که رونق اقتصادی زا نیز به ارمغان می آورد، حذف برخی از قوانین دست و پاگیر برای بخش صادرات باعت شد تا تلاش برای تولیدات بهتر و صادر نمودن آن در برخی از زمینه‌ها فراهم شود. در این مطلب یک سری نکات مهم مربوط به معافیت‌های مالیاتی درآمدهای حاصل از صادرات کالا و خدمات، مالیات با نرخ صفر،سود حاصل از تسعیر ارز با منشا صادرات و ضرورت و نحوه رفع تعهد ارزی را برای شما توضیح می‌دهیم.
فهرست مطالب
۱ معافیت مالیاتی صادرات کالاهای غیر نفتی
۴ مدت زمان اجرای نرخ صفر مالیاتی
۵ معافیت‌های مالیاتی درآمدهای حاصل از صادرات کالا و خدمات و چالش ارزی
۶ سود حاصل از تسعیر ارز با منشا صادرات
۷ نکات مهم از معافیت‌های مالیاتی درآمدهای حاصل از صادرات کالا و خدمات
۸ جهت ورود ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور چه باید کرد؟
۹ تعهد ارزی حاصل از صادرات به چه معناست؟
۱۰ نحوه رفع تعهد ارزی حاصل از صادرات
معافیت مالیاتی صادرات کالاهای غیر نفتی
طبق ماده ۱۴۱ قانون مالیات های مستقیم صددرصد(۱۰۰%) درآمد حاصل از صادرات خدمات و کالاهای غیرنفتی و محصولات بخش کشاورزی و بیست‌درصد(۲۰%) درآمد حاصل از صادرات مواد خام مشمول مالیات با نرخ صفر می‌گردد. فهرست مواد خام و کالاهای نفتی به پیشنهاد مشترک وزارتخانه های امور اقتصادی و دارایی، صنعت، معدن و تجارت و نفت و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
در این ماده گفته شده صادرات کالاهای غیر نفتی از پرداخت مالیات معاف است یا بهتر بگوییم مالیات آنها با نرخ صفر محاسبه می‌شود. اما به شرط اینکه بعد از صادرات، ارز آن وارد کشور شده باشد و در سامانه نیما و سنا ثبت شده باشد. در غیر این‌صورت به ازای مبلغ صادرات انجام شده باید مالیات آن پرداخت شود.
طبق تبصره ۱ این ماده درآمد حاصل از صادرات کالاهای مختلف که به صورت عبوری (ترانزیت) به ایران وارد می‌شوند و بدون تغییر در ماهیت یا با انجام کاری بر روی آن صادر می‌شوند مشمول مالیات با نرخ صفر می‌گردد. به عبارتی در صورتی‌که کالایی وارد کشور شود و بدون هر گونه تغییری در آن از کشور خارج گردد مشمول مالیات نخواهد بود.
طبق تبصره ۲ مفاد این ماده پس از اتمام دوره اجرای قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۵/۱۰/ ۱۳۸۹ لازم‌الاجراء می‌شود.
در اجرای بند (ب) ماده (۱۱۳) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی جمهوری اسلامی ایران، از تاریخ 01/01/1380 صادرات کالا و خدمات از پرداخت هر نوع مالیات و عوارض اعم از مستقیم و غیر مستقیم معاف می‌باشد.
سامانه‌ی نیما مخفف عبارت «نظام یکپارچه‌ی معاملات ارزی» است و با هدف تسهیل تأمین ارز و ایجاد فضای امن برای خریداران و فروشندگان ارز راه‌اندازی شده است. این سامانه باعث شده متقاضیان خرید ارز بتوانند درخواست خود را در یک بستر یکپارچه در اختیار فروشندگان ارز قرار دهند و فروشنده‌ای که تمایل به ارائه‌ی خدمات دارد، بتواند در بستری سالم و رقابتی، پیشنهاد خریدار ارز را پاسخ دهد. به عبارتی سامانه نیما در واقع بستری آنلاین برای خرید و فروش ارز به حساب می‌آید.
مالیات با نرخ صفر چیست؟
طبق ماده ۱۳۲ قانون مالیاتهای مستقیم ترخ صفر مالیاتی به این معنی‌است که مودیان مشمول آن مکلف به تسلیم اظهارنامه، دفاتر قانونی، اسناد و مدارک حسابداری حسب مورد، برای درآمدهای خود به ترتیب مقرر در این قانون و در مواعد مشخص‌شده به سازمان امور مالیاتی کشور می‌باشند و سازمان مکلف به بررسی اظهارنامه و تعیین درآمد مشمول مالیات مودیان براساس مستندات، مدارک و اظهارنامه مذکور است و پس از تعیین درآمد مشمول مالیات مودیان، مالیات با نرخ صفر محاسبه می‌شود.
معافیت مالیاتی با مشمولیت با نرخ صفر متفاوت است. زمانی معاف خواهید بود که طبق قوانین اعلام شده باشد این شغل تحت فلان شرایط معاف خواهد بود اما اگر بیان شده باشد که با نرخ صفر مشمول هستید باید بیان کرد که لازم است اظهارنامه خود را ارائه نمایید ولی مشمول مالیات نخواهید بود.
این مورد در بیشتر مواقع از سوی مودیان مالیاتی رعایت نمی شود و تصور میکنند که چون عملیاتی انجام نداده اند و یا با نرخ صفر برایشان اعلام شده پس نیازی به ارائه اظهار نامه ندارند. که کاملا اشتباه است. این افراد باید اظهارنامه خود را ارائه نمایند درآمد را اعلام کنند اما مالیاتی از بابت آن نخواهند پرداخت.
مدت زمان اجرای نرخ صفر مالیاتی
این نرخ برای بنگاه های تولیدی غیر دولتی و خدماتی، مثل بیمارستان ها و مراکز گردشگری، از زمان شروع استفاده به مدت پنج سال اجرا می شود و بعد از اتمام این پنج سال، بنگاه های مربوطه مانند دیگر بنگاه ها می بایست مالیات بپردازند.
طبق بند ب ماده ۱۳۲ ق م م مالیات با نرخ صفر برای واحدهای تولیدی و خدماتی و سایر مراکز موضوع این ماده که دارای بیش از پنجاه نفر نیروی کار شاغل باشند چنانچه در دوره معافیت، هرسال نسبت به سال قبل نیروی کار شاغل خود را حداقل پنجاه درصد (۵۰%) افزایش دهند، به ازای هر سال افزایش کارکنان یک‌سال اضافه می‌شود.
معافیت‌های مالیاتی درآمدهای حاصل از صادرات کالا و خدمات و چالش ارزی
به موجب بخشنامه شماره 200/16218 مورخ 10/08/1391سازمان امور مالیاتی، با دارا بودن یکی از شرایط زیر مشمول معافیت مالیاتی حاصل از در آمدهای صادراتی می‌باشد:
- واریز ارز حاصل از صادرات به حساب ارزی مودی در داخل کشور.
- ارائه مستندات فروش ارز به مرکز مبادلات ارزی یا سایر مراجع قانونی.
- ورود کالا یا خدمات به کشور معادل کالا یا خدمات صادر شده.
سود حاصل از تسعیر ارز با منشا صادرات
طبق بخشنامه شماره ۲۰۰/۹۶/۸۷ مورخ 07/06/1396و رای دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۵۳۶ و ۵۳۶، سود حاصل از تسعیر ارز با منشا صادرات مشمول مالیات با نرخ صفر می‌باشد. همچنین طبق ماده ۳۶ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر وو ارتقای نظام مالی کشور مصوب 01/02/1394و بند ب ماده ۱۴۵ قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور مصوب 10/11/1395 سود تفاوت نرخ تسعیر ارز حاصل از صادرات از هرگونه مالیات معاف است.
نکات مهم از معافیت‌های مالیاتی درآمدهای حاصل از صادرات کالا و خدمات
1.طبق جزء ۱ بند ک تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۳۹۹ کل کشور هرگونه نرخ صفر و معافیت‌های مالیاتی برای درآمدهای حاصل از صادرات کالا و خدمات از جمله کالاهای غیرنفتی، مواد خام و همچنین استرداد مالیات و عوارض موضوع ماده (۱۳) قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 17/02/1387 با اصلاحات و الحاقات بعدی، در مواردی که ارز حاصل از صادرات طبق مقررات اعلامی بانک مرکزی به چرخه اقتصادی کشور برگردانده نشود، برای عملکرد سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ قابل اعمال نیست. صادرات بخش کشاورزی و خدمات فنی- مهندسی از شمول شروط این بند مستثنی هستند. مدت زمان استرداد مالیات و عوارض ارزش افزوده موضوع ماده (۳۴) قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور از طرف سازمان امور مالیاتی کشور یک ماه از تاریخ ورود ارز به چرخه اقتصادی کشور مطابق مقررات یادشده می‌باشد. و پرداخت هرگونه جایزه و مشوق صادراتی برای صادرکنندگان منوط به حصول اطمینان از برگشت ارز حاصل از صادرات کالا و خدمات به چرخه اقتصاد کشور براساس دستورالعمل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.
- مدت زمان استرداد مالیات و عوارض ارزش افزوده موضوع ماده ۳۴ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور از طرف سازمان امور مالیاتی کشور یک ماه از تاریخ ورود ارز به چرخه اقتصادی کشور مطابق مقررات یادشده می‌باشد.
- بر این اساس سازمان مالیاتی نامه شماره ۲۴۳۵۴ /99ورخ 06/02/1399 بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در خصوص نحوه برگشت ارز حاصل از صادرات در سال ۱۳۹۹ و نحوه رفع تعهد ارزی سال ۱۳۹۸، را جهت اجرا ابلاغ کرده است.
- به منظور اجرای دقیق حکم جزء (۱) بند (ک) تبصره (۶) قانون بودجه سال ۱۳۹۹ کل کشور، ابزار استعلام برگشت ارز حاصل از صادرات در سامانه ویرایش و استخراج اطلاعات مؤدیان مالیاتی ایجاد شده است که پس از ورود به سامانه به آدرس ttms.tax.gov.ir وارد بخش سامانه « بهره برداری از اطلاعات شده سپس از طریق زیر منوی درگاه سایر منابع اطلاعاتی، گزینه استعلام برگشت ارز حاصل از صادرات انتخاب گردد. در این قسمت کاربر امکان دسترسی به اطلاعات صادر کنندگان بر اساس شناسه ملی با کد ملی را خواهد داشت.
- با توجه به استثنای مندرج در جزء (۱) بند (ک) تبصره (۶) قانون بودجه سال ۱۳۹۹ کل کشور، صادر کنندگانی که صادرات آنها در سال ۱۳۹۸ صرفأ خدمات فنی مهندسی و بخش کشاورزی باشد، مشمول رفع تعهد ارزی در سال مذکور نبوده، مالیات و عوارض ارزش افزوده پرداختی برابر مقررات مربوط به عنوان اعتبار مالیاتی محسوب و حسب مورد قابل تهاتر و یا استرداد خواهد بود.
- در صورت عدم رفع تعهد ارزی بابت صادرات کالا و خدمات در سال ۱۳۹۸ در مهلت تعیین شده توسط بانک مرکزی، درآمد حاصل از صادرات کالا و خدمات به خارج از کشور به استنای صادرات بخش کشاورزی و خدمات فنی مهندسی مستند به اسناد و مدارک مثبته، جزو مأخذ مشمول مالیات عملکرد سال مذکور محسوب و هزینه های مربوط به درآمد مزبور با رعایت مقررات فصل دوم از باب چهارم قانون مالیاتهای مستقیم مصوب اسفند ماه ۱۳۶۶ و اصلاحیه ها و الحاقات بعدی آن، از جمله هزینه های قابل قبول مالیاتی برای تشخیص درآمد مشمول مالیات خواهد بود.
- صادرکنندگانی که صادرات آنها در سال ۱۳۹۸ به صورت توأم کالاها و خدمات از جمله کالاهای غیر نفتی و مواد خام و همچنین صادرات بخش کشاورزی و خدمات فنی مهندسی بوده، با توجه به این که درآمد حاصل از صادرات بخش کشاورزی و خدمات فنی مهندسی از شرایط جزء ۱ بند ک تبصره۶ قانون بودجه سال ۱۳۹۹ کل کشور مستثنی شده و رسیدگی به دوره های مالیاتی سال ۱۳۹۸ پرونده مالیات بر ارزش افزوده اینگونه مودیان، مستلزم تفکیک درآمد حاصل از صادرات بخش کشاورزی و خدمات فنی مهندسی از سایر درآمدهای صادراتی آنان و اعلام نام و مشخصات محصولات کشاورزی و شماره تعرفه مربوط که مبنای عملکرد گمرک ایران است، می باشد. بنابراین به منظور اجرای صحیح قانون، موقع رسیدگی ماموران مالیاتی باید کل صادرات کالا و خدمات اعم از کالاهای غیر نفتی و مواد خام و صادرات بخش کشاورزی و خدمات فنی مهندسی را به تفکیک در گزارش رسیدگی درج نموده و در صورت عدم رفع تعهد ارزی صرفا مالیات و عوارض ارزش افزوده پرداختی بابت صادرات کالاها و خدمات مشمول رفع تعهد ارزی از جمله کالاهای غیرنفتی و مواد خام به خارج از کشور مربوط به دوره های مالیاتی سال مزبور، قابل پذیرش به عنوان اعتبار مالیاتی نبوده و و به تبع آن قابل تهاتر و استرداد نخواهد بود.
- بنگاهای تولیدی صادراتی به منظور تأمین نیازهای واردات خود می توانند حداکثر ۳۰% منابع ارزی صادرات خود را استفاده و مابقی را به صورت حواله ارزی در بازار ثانویه به فروش برسانند. تأمین ارز گروهی از واردکنندگان با گروهی از صادرکنندگان به صورت مستقیم حسب توافق وزارت صنعت در سامانه نیما امکان پذیر است.
- صادرکنندگانی که در مهلت تعیین شده ارز را برنگردانند بایستی باقیمانده تعهد خود را در بازار دوم (سامانه نیما) به نرخ روز پایانی مهلت مزبور در بازار دوم (سامانه نیما) یا قیمت روز بازار هر کدام کمتر است به بانک مرکزی فروشند.
- تولیدکنندگان موظفند جهت ورود کالا اقدام به ثبت آماری از محل ورود موقت در سامانه جامع تجارت نمایند. گمرک اقدام به صدور پروانه موقت نماید و تولید کنندگان اقدام به صادرات از محل ورود موقت نموده و ضمن رفع تعهدات ارزی الباقی ارز حاصل از صادرات را مطابق با این مصوبه رفع تعهد کنند
جهت ورود ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور چه باید کرد؟
طبق بند ۱ مصوبه 8739/55300 مورخ 02/02/1397 به منظور ورود ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور، صادرکنندگان کالا مکلفند ظرف شش ماه از تاریخ صدور پروانه صادراتی ۹۵٪ ارز حاصل از صادرات را به یکی از شکل های زیر یا ترکیبی از آنها استفاده نمایند و ۵٪ باقیمانده جهت تأمین هزینه های بازاریابی و … می باشد.
الف- واردات در مقابل صادرات
ب- پرداخت بدهی ارزی خود
پ- فروش ارز به بانک ها و صرافی های مجاز
ت- سپرده گذاری ارزی نزد بانکها
و طبق بند ۵ مصوبه فوق اعمال معافیت مالیاتی منوط به رعایت مفاد این دستورالعمل است.
تعهد ارزی حاصل از صادرات به چه معناست؟
رفع تعهد ارزی به این معناست که دولت اطمینان یابد تمام افراد و شرکت هایی که صادرات انجام می دهند ارز حاصل از آن وارد کشور می‌شود. این ارز ممکن است به صورت تهاتری باشد یا اینکه اصل ارز وارد کشور شود. وقتی صادراتی انجام می‌شود صادرکننده باید مبلغی را بابت خدمات یا کالایی که صادر کرده دریافت کرده باشد که این مبلغ می‌تواند ارز یا ریال باشد. در ابتدای این مقاله ماده ۱۴۱ قانون مالیات های مستقیم را بررسی کردیم که گفته شد تمام صادرات اشخاص معاف از مالیات است اما بانک مرکزی هم طبق بخشنامه هایی اعلام کرده اگر تعهد ارزی نکنید نمی‌توانید از معافیت مالیاتی صادرات استفاده کنید.
در رسیدگی های مالیاتی که برای سال ۹۷ انجام شده ممیزین مالیاتی بحث رفع تعهد ارزی را جدی گرفته و در صورت عدم رفع تعهد ارزی به میزانی که صادرات انجام شده مالیات در نظر گرفته اند. ممیزین مالیاتی هنگام رسیدگی استعلام گرفته و موضوع تعهد ارزی مساله ای بسیار جدی برای سازمان امور مالیاتی کشور و بانک مرکزی است که هم‌چنان در حال پیگیری است.
طبق بند ۳ تصویب نامه ۶۳۷۹۳/ت سازمان امور مالیاتی کلیه صادر کنندگان مکلف به بازگشت ارز به چرخه اقتصادی براساس دستورالعمل بانک مرکزی شدند و طبق تبصره بند ۳ فوق صادرکنندگان عمده فرآوره های نفتی، پتروشیمی، محصولات فولادی و فلزات رنگی که از 22/01/1397 تاکنون نسبت به بند ایفای تعهدات ارزی خود اقدام نکرده اند علاوه برفروش ارز در بازار دوم متعهد به پرداخت مابه التفاوت ریالی حاصل از تفاوت ارزش صادرات مربوط بر مبنای نزخ بازار رسمی و نرخ بازار روز می‌باشند.
همچنین ورود ارز به صورت اسکناس و طلا به داخل کشور بدون محدودیت مطابق با ضوابط و مقررات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و مقررات مبارزه با پولشویی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی مجاز است. واردات طلا به صورت خام توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران از کلیه حقوق، عوارض قانونی و مالیات بر ارزش افزوده معاف است.
نحوه رفع تعهد ارزی حاصل از صادرات
می‌خواهیم بدانیم برای رفع تعهد ارزی چه باید کرد؟ دو راهکار وجود دارد که باید یکی از آنها را انجام دهید تا بتوانید در بانک مرکزی استعلام مثبت دریافت کنید تا از معافیت مالیاتی صادرات بهره‌مند شوید.
- اگر از بانک مرکزی استعلام گرفته و متوجه شده‌اید که تعهد ارزی دارید باید به میزان تعهد ارزی که دارید، ارز از صرافی ها تهیه و در سامانه نیما ثبت کنید که البته بر اساس بخشنامه بانک مرکزی در صورتی‌که شما ۷۰% تعهد ارزی خود را تامین کنید برای دریافت معافیت مالیاتی کفایت می‌کند.
- شما می‌توانید با تاجری که واردات داشته و نیاز به تامین ارز دارد تهاتر کنید یعنی ارزی که قرار بوده وارد کشور شود از مشتری دریافت و به تامین کننده انتقال داده شده و هر دو باهم تهاتر می‌شود.
نکته مهم این است که طبق بخشنامه ها و دستورالعمل های صادره، فروش صادراتی طبق دفاتر ملاک رفع تعهد نبوده و صرفا ارزش گذاری گمرک ملاک عمل و مبنای رفع تعهد می‌باشد.
(منبع :سایت پرشین حساب)
