روش استاندارد ثبت دارایی ثابت در اظهارنامه مالیاتی
ثبت دارایی ثابت و نگهداری آن‌ها یکی از امور مهم در حسابداری محسوب می‌شود نکته مهم‌تر روش استاندارد ثبت دارایی ثابت در اظهارنامه مالیاتی است. در جدول صورت وضعیت مالی شما باید عددنهایی و محصول جدول استهلاک دارایی ها را مطابق با اجرای مقررات ماده ۱۴۹ اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ۱۳۹۴/۰۴/۳۱ و بنا به پیشنهاد شماره ۱۶۱۹۹/۲۰۰ مورخ ۱۳۹۵/۱۰/۱۱ سازمان امور مالیاتی کشور درج نمایید. این مقررات و ضـوابط اجرایی مربوط به هزینه استهلاک دارایی ها و هزینه های تأسـیس در ۲۱ مـاده و ۴ تبصـره به انضمام جداول دارایی های استهلاک پذیر در قالـب ۲۵ گروه و ۱۳ صـفحه به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی رسیده است.
فهرست مطالب
۵ روش استاندارد ثبت دارایی ثابت در اظهارنامه مالیاتی
۶ نحوه ثبت دارایی‌های ثابت در شرکت
۷ فواید ثبت اطلاعات دارایی‌ها در دفتر اموال یا کاردکس اموال
۸ مثال برای پلاک دارایی‌های ثابت
دارایی چیست؟
دارایی‌های یک موسسه (شرکت؛ واحد اقتصادی؛ فروشگاه و غیره) در مقابل سرمایه و یا بستانکاران آن به وجود می‌آید. دارایی‌های یک موسسه بر سه بخش عمده تعریف می‌گردد: ۱) دارایی جاری ۲) دارایی نامشهود ۳) دارایی ثابت
همان‌طوری‌که از تعریف دارایی‌های ثابت و دارایی‌های نامشهود برمی‌آید؛ هزینه‌های انجام شده برای کسب این‌گونه دارایی‌ها برای یک دوره مالی نبوده و برای سالهای متمادی مورد استفاده قرارمی‌گیرند. اما از آن‌جایی که هزینه‌های انجام شده برای این‌گونه هزینه ها برای کسب درآمد می‌باشد؛ لذا هم استانداردهای پذیرفته شده حسابداری و هم قوانین مالیاتی آن را پذیرفته و مقرراتی را برای مستهلک نمودن آن‌ها وضع نموده‌اند. به همین دلیل ماده ۱۴۹ و بخشنامه‌های مربوطه تعاریف و مقررات مختلف برای قبول نمودن هزینه استهلاک توسط ممیزین محترم مالیاتی می‌باشد. بدین منظور جدول استهلاک صنایع های مختلف تعریف تا موسسه‌های مختلف از آن پیروی نمایند.
طبق تبصره ۱ ماده ۱۴۹ ق م م افزایش بهای ناشی از تجدید ارزیابی دارایی های اشخاص حقوقی، با رعایت استانداردهای حسابداری مشمول پرداخت مالیات بر درآمد نیست و هزینه استهلاک ناشی از افزایش تجدید ارزیابی نیز به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی تلقی نمی‌شود.
دارایی‌های جاری
این‌گونه دارایی‌ها دارای گردش دریک سال مالی بوده که موجودیت آن ثابت نبوده و برای کسب درآمد روزانه مصرف می‌گردد مانند پول نقد؛ موجودی بانک ها؛ بدهکاران؛ پیش دریافتها و غیره.
دارایی‌های نامشهود
دارایی‌هایی هستند که قابل لمس نبوده و شرکت برای آن هزینه نموده (پرداخت برای استفاده از یک نام تجاری و یا به‌وجود اورده یک نام تجاری)؛ حق اختراع؛ حق برند یا نام تجاری و یا نوشتن یک برنامه(نرم افزار) کاربردی شرکت های کامپیوتری؛ هزینه‌های تاسیس و غیره.
دارایی‌های ثابت
دارایی هایی هستند که برای استفاده طولانی مدت خریداری می‌شوند و احتمالاً به سرعت به پول نقد تبدیل نمی‌‌شوند. مانند زمین، ساختمان، ماشین الات و تجهیزات.
طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۱ اجزای بهای تمام شده دارایی ثابت مشهود شامل برآورد اولیه مخارج پیاده‌سازی و برچیدن دارایی و بازسازی محل نصب آن از بابت تعهدی است که در زمان تحصیل دارایی تقبل می‌شود. در زمان تحصیل دارایی، این مخارج و تعهد مرتبط با آن براساس ارزش فعلی اندازه‌گیری می‌شود. طبق استاندارد قبلی از بابت مخارج مزبور، طی عمر مفید دارایی، ذخیره لازم در حسابها منظور می‌گردید.
روش استاندارد ثبت دارایی ثابت در اظهارنامه مالیاتی
اظهارنامه مالیاتی علاوه بر اطلاعات خواسته شده برای یک دوره مالی؛ حاوی صورتهای مالی (عملکرد سود و زیان و صورت وضعیت مالی) می‌باشد. بدیهی است در صورتیکه صورتهای مالی مطابق استانداردهای پذیرفته شده حسابداری و هم‌چنین مفاد ماده ۱۴۹ و بخشنامه‌های مربوطه تهیه شده باشد؛ باید عینا در اظهارنامه مالیاتی منعکس شود. یعنی:
گردش حساب دارایی‌های ثابت
| ارزش دارایی ها در اول دوره | خرید طی دوره | فروش طی دوره | مانده دارایی در پایان دوره | استهلاک در اول دوره | استهلاک طی دوره | استهلاک دارایی‌های فروخته شده | ارزش دفتری دارایی‌ها |
| ۲۰۰ | ۵۰ | ۷۰ | ۱۸۰=۲۰۰+۵۰-۷۰ | ۴۰ | ۲۰ | ۱۰ | ۱۳۰=(۴۰+۲۰-۱۰)-۱۸۰ |
همانطور که در مقاله نکات کلیدی اظهارنامه مالیاتی (بخش سوم) توضیح دادیم داخل جدول صورت وضعیت مالی در اظهارنامه مالیاتی، دو کادر با عناوین مجموع خرید دارایی‌های ثابت طی دوره و مجموع خرید سایر دارایی‌ها طی دوره وجود دارد. در واقع تکمیل صحیح این قسمت و عدد صحیح از ارزش دفتری دارایی ها در جدول صورت وضعیت مالی باعث ثبت استاندارد دارایی ثابت در اظهارنامه مالیاتی است.
کادر اول پایین جدول صورت وضعیت کلید مورد نظر ماست؛ که اهمیت فوق‌العاده دارایی‌های ثابت را نشان می‌دهد. سازمان امور مالیاتی مقدار ثبت شده در این کادر را با میزان اعلام شده در دفاتر سال قبل شما مقایسه می‌کند؛ و در صورت وجود افزایشی که در دفاتر سال جاری (سال ارائه اظهارنامه) ثبت نشده باشد، معادل ۸۰% مالیات متعلق جریمه خواهید شد. دقت کنید که این جریمه غیرقابل بخشش است.
نحوه ثبت دارایی‌های ثابت در شرکت
دارایی های ثابت یکی از مهم‌ترین اموال یک سازمان می‌باشد. به منظور نگهداری از اموال و جلوگیری از حیف و میل شدن آن‌ها و هم‌چنین محاسبه استهلاک؛ سازمان می‌بایستی دارای یک دفتر ثبت اموال بوده و یا حداقل آن‌ها را در یک سیستم کاردکس نگهداری نماید. معمولا در دفتر اموال و یا سیستم کاردکس، اطلاعات اموال مانند
- زمان خرید و یا هزینه اتمام و به کارگیری دارایی می‌بایستی ثبت گردد.
- هزینه خرید و یا قیمت تمام شده دارایی.
- محل استقرار دارایی.
- تخمین مدت عمر دارایی.
- زمان شروع استهلاک دارایی.
- پلاک گذاری دارایی که بیانگر محل استقرار؛ تعداد (در صورتیکه از یک دسته باشند) مثلا چندمین صندلی و یا میز از یک دسته خرید.
- تعمیرات اساسی. مثلا یک پرس در صورتیکه هزینه اساسی برروی آن شده باشد میتواند به قیمت اصلی اضافه و مستهلک گردد (تبصره‌های ماده ۱۴۹ و بخشنامه‌های مربوطه).
- در نظر گرفتن و ثبت اطلاعات تعمیرات اساسی.
فواید ثبت اطلاعات دارایی‌ها در دفتر اموال یا کاردکس اموال
در سازمانهای بزرگ مخصوصا سازمان‌هایی که دارای شعب مختلف بوده و یا شرکت‌هایی که دارای کارگاه‌های تولیدی در نقاط مختلف کشور و یا حتی خارج از کشورباشند دفتر اموال یا کاردکس اموال به منظور کنترل دارایی‌های خود بوده که بتوانند از آن‌ها محافظ کنند. از طرفی صرفه نظر از استفاده مالی در حسابداری قیمت تمام شده کالا و مراکز هزینه و هم‌چنین کنترل دارایی از نظر قانون م.م و قانون تجارت نیز داشتن دفاتر اموال ضروری بوده تا علاوه بر وجود فیزیکی آن‌ها مدارک مثبته که در اسناد حسابداری ثبت گردیده را پشتیبانی نماید.
مثال برای پلاک دارایی‌های ثابت
شرکت تولیدی و صنعتی نیک دارای دفتر مرکزی و دو کارخانه در نقاط مختلف دارد. نوع اموال: ۱ – ساختمان. ۲ ماشین الات تولیدی. ۳ – ماشین الات غیر تولیدی. ۴ – لوازم و ماشین الات اداری اداری (میز و صندلی و غیره) . ۵ – محل استقرار.
پلاک اموال تولیدی
| محل استقرار | چندمین ماشین | تعداد | ماشین الات تولیدی / غیر تولیدی |
| ۰۱ | ۰۰۱ | ۱۰ | ۲ |
پلاک اموال غیر تولیدی
| محل استقرار | چندمین ماشین | تعداد | ماشین الات تولیدی / غیر تولیدی |
| ۰۲ | ۲۲ | ۵۰ | ۴ |
اطلاعات کاردکس و یا دفتر اموال
| ردیف | مشخصات دارایی | قیمت تمام شده دارایی | تاریخ خرید | تاریخ تعمیرات اساسی | هزینه تعمیرات اساسی | توضیحات تعمیرات |
| …. | …. | …. | …. | …. | …. | |
| …. | …. | …. | …. | …. | …. | |
| نحوه استهلاک | شروع استهلاک | مبلغ استهلاک | ||||
| …. | …. | …. | …. | …. | …. |
بدیهی است اموالی که در یک جا مستفر نمی‌باشند مانند اتومبیل و کامیون و غیره را نمی‌توان پلاک کوبی نمود به همین دلیل برای شناسایی آن‌ها از یک سیستم کاردکس و یا ثبت در دفاتر استفاده خواهد شد.
