ارزش افزوده یا VALUE ADDED در قانون تجارت ایران، تعریف مشخص دارد. طبق ماده سوم قانون مالیات بر ارزش افزوده، تفاوت بین ارزش کالا یا خدمت عرضه شده با ارزش کالا یا خدمت خریداری شده در یک بازه زمانی مشخص، ارزش افزوده است. ارزش افزوده را باید مالیات بر مصرف دانست و در صدها کشور دنیا اجرا می شود. مالیات بر مصرف را هر واسطه ای در کسب و کار کالا و خدمات، بایستی از مشتری دریافت و به حساب سازمان امور مالیاتی کشور به عنوان نماینده دولت، واریز کند.
ارزش افزوده، مالیاتی است که خریدار کالا و خدمات باید بپردازد. مثلا، شما پیمانکار وزارت راه و شهرسازی هستید و در پروژه های تعریض بزرگراه ها، فعالیت دارید. صورت وضعیت شما هر چقدر باشد، پس از تایید دستگاه عالی نظارت و نماینده کارفرما، پس از ارجاع به واحد حسایداری برای کسر کسورات قانونی، بخشی به نام ارزش افزوده دارد که باید به شما پرداخت تا به حساب دولت واریز کنید.
در این جا، خریدار کالا یا خدمات شما، وزارت راه و شهرسازی بوده و شما موظف هستید، مالیات بر ارزش افزوده صورت وضعیت خود را بر اساس قرارداد منعقده با کارفرما، واریز کنید. هر کالا و خدمتی که در برابر پول ارائه می شود، مشمول مالیات بر ارزش افزوده است.
مالیات بر ارزش افزوده چه زمانی پرداخت می شود؟
طبق قانون، مالیات بر ارزش افزوده می بایست هر ۹۰ روز یک بار (البته با فرجه ۱۵ روزه) پرداخت شود. مشمولان قانون مالیات بر ارزش افزوده موظف هستند تا اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده را از طریق سامانه مربوطه ارائه کرده و مبلغ آن را واریز کنند تا مشمول جریمه دیرکرد پرداخت نشوند.
واردات و صادارت و مالیات بر ارزش افزوده
فروش کالا ها و خدمات که به خارج از کشور صادر می شود، مشمول مالیات بر ارزش افزوده نیست. هم چنین، هر کالای قانونی که به کشور وارد می شود ، مالیات بر ارزش افزوده آن کسر و سپس اجازه خروج از گمرک پیدا می کند.
مالیات بر ارزش افزوده چگونه محاسبه می شود؟
ارزش افزوده در فعالیت های اقتصادی، روش محاسبه مخصوص به خود دارد. مثلا روش محاسبه مالیات بر ارزش افزوده طبقه هایی از کسب و کار ها با گروهی از طبقه ها و بخش هایی از گروه ها و قسمت هایی از بخش ها با هم فرق دارد. به طور کل، مالیات بر ارزش افزوده، بر اساس چهار فصل طبقه بندی می شود:
- حساب مالیات بر ارزش افزوده خرید کالا یا خدمات
- حساب مالیات بر ارزش افزوده فروش کالا یا خدمات
- حساب عوارض خرید کالا یا خدمات
- حساب عوارض فروش کالا یا خدمات
مبلغ مالیات بر ارزش افزوده، بر اساس ارزش کالایی یا خدماتی که در صورت حساب خرید کالا یا خدمات درج می شود، باید پرداخت شود. اگر صورت حسابی وجود نداشت، اسناد و مدارکی که نشان دهد که ارزش واقعی کالا یا خدمات به صورت واقعی اعلام نشده است، مالیات بر اساس بهای روز محاسبه می شود.
چه مواردی از مالیات بر ارزش افزوده معاف است؟
موارد زیر، مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نیست:
- کلیه تخفیفات اعطایی به خریدار کالا یا خدمات.
- مالیاتی که قبلا توسط عرضه کننده کالا یا خدمات پرداخت شده است.
- هر نوع مالیات غیر مستقیم و هر نوع عوارضی که هنگام عرضه کالا یا خدمات پرداخت شده است
- اموال غیر منقول اشخاص حقیقی یا حقوقی مشمول مالیات ، از پرداخت VATمعاف است.
- فرش دستبافت، کالاهای اساسی مثل قند و شکر و برنج و گندم و آرد و لبنیات و گوشت و شیر خشک و نان و سویا، از VATمعاف است.
- کلیه تجهیزاتی که در فرودگاه ها برای عملیات ناوبری استفاده می شود
- فعالیت صندوق های قرض الحسنه مجاز و کلیه خدمات بانکی و موسسات اعتباری و صندوق های تعاون و تعاونی ها
- کلیه محصولات کشاورزی که فرآوری نشده باشد.
- خوراک دام و طیور
- دام و طیور زنده و آبزیان و فعالیت های زنبورداری.
- فعالیت های مرتبط با انواع کود و سم و نهال و بذر
- کلیه خدمات حمل و نقل عمومی درون و برون شهری (ریلی-زمینی-هوایی-دریایی)
- کلیه فعالیت های مرتبط با چاپ و نشر و کاغذ
- کلیه خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق که موضوع قانون مالیات های مستقیم است.
- کلیه خدمات درمانی مثل اعم از انسان و حیوان و گیاه
- کلیه خدمات توانبخشی و حمایتی بیماران و نیازمندان
- کلیه خدمات مربوط به دارو و تجهیزات پزشکی
- کلیه خدمات پژوهشی و آموزشی طبق تایید وزارت علوم و وزارت بهداشت و وزارت کار.
- کلیه کالاهای همراه مسافر که برای استفاده شخصی و منطبق با قانون صادارت و واردات باشد.
- کلیه اقلام برای مصارف نظامی و انتظامی که به تایید وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح برسد.
توجه کنید، طبق ماده ۱۳ قانون مالیات بر ارزش افزوده، صادرات هر گونه کالا و خدمات به خارج از کشور که از طریق مرزهای رسمی کشور انجام شود، مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده نیست. اگر مالیاتی هم پرداخت شود، قابل استرداد است. روش استرداد هم به این صورت است که شما باید برگه خروج از گمرک را به همراه اسناد مربوطه به اداره مالیاتی تسلیم کرده تا نسبت به عودت مبلغ اقدام شود.
