در اجرای بند “ف” تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور، تولیدکنندگان و واردکنندگان سیگار و تنباکو موظف به پرداخت مالیات هستند. همچنین در پایان هر دوره مالیاتی علاوه بر تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده که ویژه کلیه عرضه کنندگان سیگار و دخانیات است، اظهارنامه موضوع ماده ۷۳ قانون برنامه ششم توسعه را نیز تسلیم و مالیات وضع شده را به طور تمام و کمال پرداخت نمایند. برای اطلاع بیشتر از مالیات سیگار و دخانیات و تاثیرش بر مصرف افراد در این مطلب همراه ما باشید.
فهرست مطالب
۲ تاثیر مالیات دخانیات بر مصرف افراد
۳ افزایش مالیات دخانیات چه تاثیری بر خرید افراد دارد؟
۵ مالیات انواع سیگار و محصولات دخانیاتی چیست؟
۶ جزئیات ماليات و عوارض واردكنندگان و تولیدکنندگان دخانيات در سال ۱۴۰۰
۷ مالیات موضوع ماده ۷۳ قانون برنامه ششم توسعه در چه مواردی استفاده می شود؟
۸ ورود سیگار قاچاق باعث کاهش درآمد دولت و تولید داخلی می شود
۹ هدف از مالیات و عوارض دخانیات چیست؟
انواع مالیات های غیرمستقیم
وظیفه پرداخت مالیات غیر مستقیم می‌تواند به نهاد و یا شخص دیگری منتقل شود. به عبارتی این نوع مالیات از طریق واسطه به نفع دولت جمع شده و در این نوع مالیات، هزینه بر مصرف و فروش محصولات و خدمات اعمال می‌شود. مالیات های غیرمستقیم که در کشور ایران اعمال میشوند، عبارتند از:
- حقوق و عوارض گمرکی
- مالیات بر مصرف
- مالیات بر ارزش افزوده
مالیات بر دخانیات و سیگار یکی از انواع مالیات بر ارزش افزوده است که بر اثر مصرف این نوع محصولات از مصرف‌کننده دریافت می‌شود. مالیات بر ارزش افزوده، نوعی مالیات بر مصرف است که خریداران کالا و خدمات آن را پرداخت می کنند.
تاثیر مالیات دخانیات بر مصرف افراد
همراهان عزیز هدف اصلی افزایش و یا وضع مالیات دخانیات این است که افراد به میزان کمتری از این مواد مضر استفاده کنند. به عبارتی میزان تقاضا، مصرف و خرید دخانیات کاهش یابد. در این حالت به علت عدم پرداخت مالیات ۱۰۰% سلامت افراد حفظ خواهد شد. اما باید بیان کنیم که این‌گونه افزایش ها در مالیات بر روی افراد اثر عکس می‌گذارد. علت این امر چیست؟ علت این امر را می‌شود در انواع تاثیر مالیات بر مصرف دخانیات جویا شد.
افزایش مالیات دخانیات چه تاثیری بر خرید افراد دارد؟
افزایش مالیات دخانیات بر روی افراد دو حالت تاثیر گذاری دارد یا اثر درآمدی است و یا جانشینی که در موارد زیر به آن می‌پردازیم:
- اثر درآمدی: به فرض در اثر درآمدی به دلیل افزایش قیمت یک نوع سیگار فرد احساس می‌کند قدرت خرید آن سیگار را ندارد در نهایت کمتر از آن سیگار یا دخانیات استفاده می‌کند
- اثر جانشینی: در اثر جانشینی به فرض فرد یک نوع سیگار را مصرف می‌کند که دیگر توانایی پرداخت هزینه آن سیگار یا دخانیات را ندارد در این حالت فرد یک سیگار ارزان تر و کیفیت پایین تر را جایگزین آن محصول یا سیگار و دخانیات قبلی می‌کند. در این حالت فرد به مراتب به سلامتی خود آسیب جبران ناپذیری وارد می‌کند
انواع مالیات دخانیات چیست؟
لازم است بدانیم که دو نوع مالیات برای دخانیات وضع شده است:
۱– مالیات بر ارزش افزوده
که مانند سایر کالاها از سیگار و محصولات دخانیاتی گرفته می‌شود
۲– مالیات‌های خاص بر دخانیات
مالیات‌های خاص خود می‌تواند شامل دو نوع مختلف باشد، یکی مالیاتی ثابت بر هر بسته از سیگار و دیگری مالیاتی که وابسته به ارزش محصول دخانی است. البته اگر سیگار به شکل واردات نیز باشد، مالیات بر واردات نیز می‌تواند شامل حال آن شود در حال حاضر ۹۰% کشورهای جهان بر سیگار مالیات وضع می‌کنند و بیشتر کشورها، مالیاتی که تنها بر سیگار وضع می کنند (به غیر مالیات بر ارزش افزوده) اغلب بالاتر از ۵۰% قیمت سیگار است. که شامل هر نوع سیگار با هر برند می‌شود.
مالیات انواع سیگار و محصولات دخانیاتی چیست؟
باید بیان کنیم که در بند ت ماده ۲۹ لایحه مالیات بر ارزش افزوده، مالیات انواع سیگار و محصولات دخانیاتی به شرح جدول زیر است:
| شرح نوع دخانیات | درصد مالیات |
| سیگار، توتون پیپ و تنباکو های تولید داخل | بیست و پنج درصد (۲۵%) مالیات دخانیات را شامل می‌شود |
| سیگار، توتون پیپ و تنباکوی تولید داخل با نشان بین‌المللی | چهل درصد (۴۰%) مالیات دخانیات را شامل می‌شود |
| سیگار، توتون پیپ و تنباکوی وارداتی | شصت و پنج درصد (۶۵%) مالیات دخانیات را شامل می‌شود |
| توتون خام وارداتی | ده درصد (۱۰%) از مالیات دخانیات را شامل می‌شود |
| توتون فرآوری شده وارداتی یا همان خِرمن توتون | سی و پنج درصد (۳۵%) از مالیات را دخانیات را شامل می‌شود |
جزئیات ماليات و عوارض واردكنندگان و تولیدکنندگان دخانيات در سال ۱۴۰۰
محمد مسیحی معاون درآمدهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور در رابطه با جزئیات مالیات و عوارض واردکنندگان و تولیدکنندگان دخانیات اعلام کرد: در اجرای بند “ف” تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور، تولیدکنندگان و واردکنندگان سیگار و تنباکو موظف هستند در پایان هر دوره مالیاتی علاوه بر تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده که ویژه کلیه عرضه کنندگان سیگار و دخانیات است، اظهارنامه موضوع ماده ۷۳ قانون برنامه ششم توسعه را نیز تسلیم و مالیات وضع شده را به طور تمام و کمال پرداخت نمایند. در اجرای ماده ۷۳ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه، از ابتدای سال ۱۴۰۰ به قیمت خرده فروشی هر نخ سیگار تولید داخل با نشان ایرانی مبلغ ۲۵۰ ریال، تولید داخل با نشان (برند) بین المللی مبلغ ۵۰۰ ریال، هر نخ سیگار وارداتی مبلغ ۱۵۰۰ ریال و هر بسته پنجاه گرمی تنباکوی قلیان داخلی ۳۳ هزار ریال به عنوان مالیات و هر بسته پنجاه گرمی تنباکوی وارداتی ۱۰۰ هزار ریال به عنوان حقوق ورودی اضافه می‌شود. همچنین وی در ادامه بیان کرد که در اجرای ماده ۷۳ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه، از اوایل سال ۱۴۰۰ قیمت و مبلغ پرداختنی جهت انواع سیگار و دخانیات به شرح جدول زیر است:
| شرح انواع سیگار و تنباکو | نرخ مالیات بر اساس ماده ۷۳ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه | مبلغ پرداختنی مالیات انواع سیگار و تنباکو |
| سیگار تولید داخل با آرم و برند ایرانی | ۱۰% | هر نخ به قیمت ۲۵۰ ریال |
| سیگار تولید داخل با آرم و برند بین المللی | ۲۵% | هر نخ به قیمت ۵۰۰ ریال |
| سیگار وارداتی با آرم و برند خارجی | ۴۰% | هر نخ به قیمت ۱,۵۰۰ ریال |
| تنباکوی قلیان داخلی | ۱۰% | هر بسته ۵۰ گرمی به قیمت ۳۳ هزار ریال |
| تنباکوی وارداتی | ۴۰% | هر بسته ۵۰ گرمی به قیمت ۱۰۰ هزار ریال |
در ادامه جدول فوق و در جدول زیر درصد نرخ مالیات بر ارزش افزوده و درصد عوارض پرداختنی برای هر نخ سیگار و هر بسته ۵۰ گرمی تنباکو به شرح زیر است:
| مآخذ | نرخ مالیات بر ارزش افزوده | نرخ عوارض پرداختنی |
| بهای فروش به ازای هر نخ سیگار تولید داخل با آرم و برند ایرانی | ۱۲% | ۳% |
| بهای فروش به ازای هر نخ سیگار تولید داخل با آرم و برند بین المللی | ۱۲% | ۳% |
| بهای فروش به ازای هر نخ سیگار وارداتی با آرم و برند خارجی | ۱۲% | ۳% |
| بهای فروش به ازای هر بسته ۵۰ گرمی تنباکوی قلیان داخلی | ۱۲% | ۳% |
| بهای فروش به ازای هر بسته ۵۰ گرمی تنباکوی وارداتی | ۱۲% | ۳% |
همچنین محمد مسیحی در ادامه بیان کرد که گمرک جمهوری اسلامی ایران موظف و مکلف است در اجرای حکم تبصره (۱) ماده ۲۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده، مالیات متعلق به واردات محصولات دخانیاتی را قبل از ترخیص از گمرک از واردکنندگان کالاهای دخانیاتی، وصول و در پروانه‌های گمرکی و یا فرمهای مربوط درج کنند.
مثال مالیات بر سیگار فرض کنید فردی سیگار تولید داخل با آرم و برند ایرانی با قیمت هر نخ ۱,۲۵۰ ریال خریداری کرده است حالا بنا به نرخ مالیات ماده ۷۳ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه آن فرد باید ۱۰% مالیات بپردازد و ۱۲% نرخ مالیات بر ارزش افزوده بپردازد و ۳% نرخ عوارض پرداختنی را هنگام خریداری در نظر بگیرد. به عبارتی:
میزان مالیات ۱۲۵ = ۱۰% * ۱,۲۵۰
میزان عوارض پرداختنی ۳۷.۵ = ۳% * ۱,۲۵۰
نرخ مالیات بر ارزش افزوده ۱۵۰ = ۱۲% * ۱,۲۵۰
مالیات موضوع ماده ۷۳ قانون برنامه ششم توسعه در چه مواردی استفاده می شود؟
مالیات موضوع ماده ۷۳ قانون برنامه ششم توسعه تابع تمامی احکام مقرر شده در قانون مالیات برارزش افزوده به‌استثناء نرخ مضاعف مالیات این ماده است. بر همین اساس سازمان امور مالیاتی کشور موظف است مالیات موضوع ماده ۷۳ را وصول کرده و به ردیف درآمدی نزد خزانه داری کل کشور واریز کند.
در ادامه باید بیان کنیم که ۱۰۰% درآمد حاصل از بند “الف” ماده ۷۳ طی ردیف های سنواتی بودجه است و برای کاهش مصرف دخانیات و همچنین پیشگیری و درمان بیماری های ناشی از آن و درمان عوارض مصرف دخانیات و توسعه ورزش موضوع بند “ب” ماده ۶۹ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب ۱۳۹۳/۱۲/۴ در اختیار وزارتخانه‌های ورزش و جوانان، آموزش‌وپرورش و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار گرفته است.
ورود سیگار قاچاق باعث کاهش درآمد دولت و تولید داخلی می شود
با ورود سیگار قاچاق به کشور روند تولیدات داخلی و همچنین درآمد دولت که ناشی از عوارض و مالیات محصولات دخانی است کاهش پیدا می‌کند. با توجه به تاکیدی که بر قانون برنامه پنجم توسعه و بروی قطع کامل واردات سیگار از ابتدای سال ۱۳۹۷ در صورت قاچاق بودن کالا صورت گرفته است، وظیفه تامین سیگار قانونی جایگزین، بر عهده تولیدکنندگان سیگار در کشور خواهد بود. که ۸۰ درصد آن سهم شرکت‌های بین‌المللی و مابقی سهم شرکت‌های داخلی است. اما به دلیل گرانی قیمت سیگار و کاهش مصرف مردم اقدام به واردات سیگار آن به شکل قاچاق کاهش داشته است.
هدف از مالیات و عوارض دخانیات چیست؟
مالیات و عوارض دخانیات دو هدف دارد. اولین هدفش افزایش سلامت عموم است. هدف دوم ارتقای درآمد عمومی است. شرایطی را در نظر بگیرید که مالیات حاصل از مصرف دخانیات بتواند هزینه‌های ناشی از آثار منفی آن را پوشش دهد و باز بخشی از مالیات باقی بماند که دولت آن را مثلاً برای ارتقای بیشتر سلامت عمومی استفاده کند. این شرایط بهتر از زمانی است که مالیات آنقدر بالا رود که دیگر کسی دخانیات مصرف نکند. بنابراین تنها کاهش مصرف دخانیات از طریق وضع مالیات مطلوب نیست بلکه می‌بایست هر دو هدف سلامت عمومی و بیشینه‌سازی درآمد مالیاتی با وضع مالیات دنبال شود.
در نتیجه اگر مالیاتی وضع شود که تولیدات محصولات دخانی را کامل ممنوع کند، مالیات خوبی برای سلامت عموم نیست. چراکه اصل آزادی فردی را برای جامعه زیر می‌گذارد. پس مالیات گذاری برای دخانیات زمانی خوب است که به جز سلامت عمومی، بیشینه‌سازی درآمد مالیاتی را نیز در نظر گیرد.
(منبع :سایت پرشین حساب)
