سلام به همراهان دکتر حساب .امروز قصد داریم خلاصه ای از انواع مالیات در ایران را برای شما شرح دهیم.باما همراه باشید.
انواع مالیات در ایران
مالیات در کشور ما ایران، به دو بخش کلی مالیات های مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شود که هر یک از این دسته بندی هه، دارای زیر شاخه هایی هستند. در این بخش به معرفی زیر دسته مالیات های مستقیم و غیر مستقیم خواهیم پرداخت.
مالیات های مستقیم
مالیات مستقیم مالیاتی است که بدون واسطه و مستقیما از اشخاص از محل دارایی و درآمدهای مشمول توسط اداره مالیات اخذ و دارای انواع مختلفی است که در ادامه به آن می پردازیم:
مالیات بر دارایی
دارایی همه حقوقی است که یک شخص حقیقی یا حقوقی نسبت به اشیا، اموال، املاک و … دارد و به او اجازه تصرف مالکانه آن را می دهد. مالیات بر دارایی خود به ۲ دسته تقسیم می شود:
- مالیات بر ارث: مالیاتی است که پس از مرگ، بر دارایی باقیمانده از شخص (دارایی و ثروت در حال انتقال به وراث) توسط دولت محاسبه و دریافت می شود.
- مالیات حق تمبر: که از طریق الصاق و ابطال تمبر بر اسناد و مدارک از مودی دریافت می شود و مثال آن مالیات حق تمبری است که روی برگ های چک های بانکی چاپ می شود.
مالیات بر درآمد
مالیات بر درآمد شامل ۷ زیر دسته بوده که در زیر به آنها اشاره شده است:
- مالیات بر درآمد املاک: به درآمدی که از طریق دریافت اجاره کسب شود مالیات تعلق گرفته و دارنده ملک باید آن را بپردازد. درآمد اجاره ملک بعد از کسر شدن ۲۵ درصد از آن (بابت هزینه ها و استهلاک ها) برای تعلق گرفتن مالیات مورد محاسبه قرار می گیرد.
- مالیات بر درآمد کشاورزی: درآمد کشاورزی نیز می تواند مشمول مالیات باشد اما در حال حاضر در ایران طبق قانون مالیات های مستقیم هرگونه درآمد ناشی از فعالیت هایی مثل دامپروری، دامداری، پرورش ماهی، پرورش زنبورعسل، صیادی، ماهیگیری و موارد مشابه معاف از مالیات است.
- مالیات بر درآمد حقوق: مالیات بر درآمد حقوق از مواردی است که دارای پیچیدگی های بسیاری است. به طور کلی اگر یک شخص حقیقی برای شخص حقوقی یا حقیقی دیگری کار کند و در مقابل پول دریافت کند، مشمول مالیات بر درآمد حقوق خواهد بود. پرداخت مالیات بر درآمد حقوق به عهده ی کارفرما است، اما این مبلغ از جیب کارکنان کسر می شود، به این معنی که قبل از واریز حقوق هر شخصی، مالیات حقوق کسر شده و به حساب دولت واریز می شود.
- مالیات بر درآمد مشاغل: به درآمدی تعلق می گیرد که شخص حقیقی با اشتغال به مشاغل تجاری مثل خدمات پزشکی به دست می آورد و باید از کل فروش کالا یا خدمات مشاغل، هزینه های آن کسر گردد و سپس مالیات آن محاسبه شود. این نوع مالیات به وسیله خوداظهاری تشخیص و توسط سازمان امور مالیاتی دریافت می شود.
- مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی: هرگونه فعالیت انتفاعی که توسط شرکت های تجاری یا اشخاص حقوقی انجام می شود مطابق قانون شامل مالیات خواهند بود. از جمع درآمد های موسسات و اشخاص حقوقی مالیات دریافت می شود که به آن مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی گفته می شود.
- مالیات بر درآمد اتفاقی: حتی بر درآمدهایی مثل برنده شدن در جایزه ها یا اموال بخشیده شده به یک شخص نیز مالیات وضع می شود. تمام درآمدهایی که از این اتفاقات حاصل می شوند و ادامه دار هم نیستند مشمول مالیات هستند.
- مالیات بر جمع درآمد ناشی از منابع مختلف درآمدی
مالیات های غیر مستقیم
مالیات غیر مستقیم مالیاتی است که پرداخت کننده آن مجهول بوده و پرداخت آن در گرو فعالیت اقتصادی افراد بوده و در نهایت از مصرف کنندگان نهایی به صورت غیر مستقیم وصول می گردد؛ این نوع از مالیات نیز دارای ۳ دسته اصلی حقوق و عوارض گمرکی، مالیات بر مصرف و مالیات بر ارزش افزوده است که در زیر به توضیح مختصر این ۳ نوع مالیات اشاره شده است:
حقوق و عوارض گمرکی (مالیات بر صادرات و واردات)
به این نوع مالیات، مالیات بر صادرات و واردات نیز گفته می شود، چرا که حقوق و عوارض گمرکی در واقع مالیات هر کشور برای صادرات و واردات کالای مختلف است. این مالیات با عنوان تعرفه گمرکی در دنیا مشهور است.
حقوق و عوارض گمرکی از جمله انواع مالیات است که تابع سیاست های کلان اقتصادی هستند و تغییر در آن ها می تواند شرایط اقتصادی یک کشور را تغییر دهد. این نوع مالیات تنها یک راه درآمدزایی بی نظیر برای دولت ها نیست، بلکه در بسیاری از موارد برای حمایت از صنایع داخلی استفاده می شود.
مالیات بر مصرف
مالیات بر مصرف از انواع مالیات است که همه ما شهروندان، در طول روز بدون آن که متوجه باشیم در حال پرداخت کردن آن هستیم. زمانی که کالای خاصی تهیه می کنید، در زمان خرید، مالیاتی به همراه قیمت کالا می پردازید.
بدیهی است که اخذ این نوع مالیات بر روی هر کالایی اخذ نمی گردد و کسانی که این دست کالاها را بیشتر مصرف کنند مالیات بیشتری هم خواهند پرداخت.
این نوع مالیات نیز با اینکه از جیب مصرف کنندگان نهایی پرداخت می شود، اما مسئولیت پرداخت آن به سازمان امور مالیاتی از طرف قانون گذار به عهده تولیدکنندگان و فروشندگان کالا یا خدمت مشمول این نوع مالیات است.
مالیات بر ارزش افزوده
برخلاف مالیات بر مصرف، مالیات بر ارزش افزوده از تمامی کالاها و خدمات دریافت می شوند و مصرف کنندگان نهایی باید این مالیات را به همراه قیمت کالا پرداخت کنند. پرداخت مالیات بر ارزش افزوده به صورت یک باره انجام نشده و در مراحل مختلف از مبدا تا مصرف کننده نهایی، به یک محصول یا خدمت اضافه می گردد
