همراهان دکتر حساب سلام. روز و روزگار بر شما خوش. حتما شما هم در مورد اظهارنامه مشارکتی مطالبی شنیدین و حتی شاید براتون عجیب بوده که مگه ممکنه اشخاص حقیقی اظهارنامه شراکتی داشته باشند! در این صورت چه فرقی با شخص حقوقی دارن؟ از این رو امروز قصد داریم در زمینه اینکه اظهارنامه مشارکتی چیست؟ و چگونه باید تکمیل و ارسال شود؟ با شما صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
۱ اظهارنامه اشخاص حقیقی چند نوع است؟
۲ تفاوت مشارکت اشخاص حقیقی با شخصیت حقوقی
۳ نحوه تهیه و تنظیم اظهارنامه مشارکتی توسط اشخاص حقیقی
اظهارنامه اشخاص حقیقی چند نوع است؟
اظهارنامه اشخاص حقیقی به دو صورت قابل تسلیم است:
- اظهارنامه انفرادی
- اظهارنامه مشارکتی (اظهارنامه شراکتی)
مشارکت چیست؟
بر اساس تعاریف قانون مدنی، هرگاه چند شخص (اعم از حقیقی یا حقوقی) برای راه‌اندازی یک کسب و کار دور هم جمع شوند؛ با رعایت شرایط زیر مشارکت (مدنی) شکل می‌گیرد:
- سرمایه‌های خود را (اعم از نقدی یا غیرنقدی) به صورت مشاع با هم در ترکیب کنند
- هدف، انجام یک فعالیت معین بازرگانی، خدماتی و یا تولیدی به قصد کسب سود باشد
- مدت زمان مشارکت محدود باشد (ظرف یک سال خاتمه یابد)
- قراردادی مابین آنها تنظیم شده باشد
نکته: معمولا بهتر است در قرارداد میزان سهم نقدی یا غیرنقدی هر شریک مشخص شود؛ تا سود هر طرف قابل محاسبه و پرداخت باشد.
اظهارنامه مشارکتی چیست؟
هرگاه کلیه شرکا، اشخاص حقیقی باشند، باید نسبت به تکمیل و ارسال اظهارنامه مشارکتی اشخاص حقیقی اقدام نمایند. در این حالت ارائه یک اظهارنامه کافی است؛ به عبارت دیگر، نیاز به تسلیم اظهارنامه انفرادی به تفکیک شرکا نخواهد بود.
تفاوت مشارکت اشخاص حقیقی با شخصیت حقوقی
مشارکت اشخاص حقیقی، در واقع جمع شدن چند شخص حقیقی همراه با سرمایه‌های نقدی و غیرنقدی‌شان برای آغاز یک کسب و کار است. به عبارت دیگر، ماهیت اشخاص در مشارکت مدنی همان “شخص حقیقی” است. اما شخصیت حقوقی یک ماهیت واحد است؛ که از ابتدا مستقل از اشخاص حقیقی تشکیل دهنده آن در نظر گرفته می‌شود.
تفاوت مشارکت اشخاص حقیقی و شخص حقوقی
مشارکت اشخاص حقیقی با شخصیت حقوقی تفاوت‌های بسیاری دارد؛ اما مهم‌ترین تفاوت این دو آن است که مشارکت مدنی تابع قانون مدنی است؛ در صورتی که شخصیت حقوقی تابع قانون تجارت است. از جمله سایر تفاوت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نحوه تامین سرمایه و تقسیم سهم‌الشرکه
- مقدار سود و نحوه تقسیم آن
- مدت زمان بقای قرارداد مابین شرکا
- نحوه تمدید مشارکت
نحوه تهیه و تنظیم اظهارنامه مشارکتی توسط اشخاص حقیقی
شرکا قبل از تشکیل پرونده مالیاتی، باید یک نماینده (شریک اصلی) از میان خود انتخاب نمایند؛ شریک اصلی می‌تواند شریک با بالاترین سهم‌الشرکه باشد. از این به بعد کلیه امور مالیاتی از جمله تشکیل پرونده و ثبت اطلاعات در سامانه ثبت نام الکترونیکی بر عهده شریک اصلی است. مراحل تهیه و تنظیم اظهارنامه شراکتی به صورت زیر است:
- ثبت اطلاعات کلیه شرکا در سامانه ثبت نام الکترونیکی توسط شریک اصلی
- انتخاب گزینه اظهارنامه مشارکتی در زمان تکمیل اظهارنامه اشخاص حقیقی
به این ترتیب کلیه اطلاعات شرکا از سامانه ثبت نام الکترونیکی به صورت خودکار بارگذاری و در اظهارنامه نمایش داده می‌شود.
نکات مهم اظهارنامه شراکتی
تکمیل اظهارنامه تنها پر کردن بخش‌های مختلف نیست؛ نیازمند مهارت و دقت به ریزه‌کاری‌هاست به همین منظور ما در کلینیک حسابداری دکتر حساب آماده ی خدمت رسانی به شما عزیزان هستیم
در ادامه به نکات مهم در زمان تکمیل اظهارنامه مشارکتی اشاره نموده‌ایم.
ویرایش اطلاعات شرکا در اظهارنامه
همان‌گونه که می‌دانید، کلیه اطلاعات پرونده‌ای مودیان از طریق سامانه ثبت نام الکترونیکی بارگذاری خواهد شد؛ به این ترتیب در واحدهای مشارکتی، اطلاعات شرکا، از همین سامانه استعلام و بارگذاری می‌شود. لذا در صورت عدم نمایش برخی اطلاعات مربوط به شرکا، شریک اصلی باید نسبت به تکمیل و یا ویرایش اطلاعات لازم در سامانه ثبت نام الکترونیکی اقدامات نماید.
نکته: در صورت بارگذاری نشدن اطلاعات شرکا در اظهارنامه، باید تاریخ شروع شراکت ثبت شده در سامانه ثبت نام الکترونیکی بررسی شود؛ این تاریخ باید کوچکتر یا مساوی سال عملکرد اظهارنامه باشد.
اظهارنامه مشارکتی برای اشخاص متوفی
۱- اگر یکی از شرکا قبل از آغاز سال عملکرد (طی دو سال قبل) فوت شده باشد؛ بقیه شرکا باید اظهارنامه مشارکتی اختیاری (بدون وجود نام متوفی در لیست شرکا) تسلیم نمایند.
۲- اگر یکی از شرکا طی سال عملکرد (ابتدای فروردین تا پایان اسفند سال قبل) فوت شده باشد؛ وارثان متوفی به لیست شراکت اضافه می‌شوند؛ در نتیجه بقیه شرکای حاضر در شراکت، در حالی که نام مودی متوفی با درصد سهم صفر و تاریخ فوت، در لیست شرکا وجود دارد، باید با رعایت شرایط زیر برای کل سال یک اظهارنامه مشارکت تسلیم نمایند:
- بقیه شرکای حاضر در شراکت نوع شراکت را اختیاری انتخاب می‌کنند
- وراث متوفی نوع شراکت را قهری انتخاب می‌کنند
- اگر یکی از وراث جزو شرکا هم باشد، نوع شراکت هم قهری و هم اختیاری است
مثال
فرض کنید پدری با یکی از فرزندان خود و چند نفر دیگر شریک است؛ حال اگر پدر فوت کند، سایر فرزندان که در شراکت حضور ندارند، به موجب فوت پدر به شراکت اضافه می‌شوند؛ به این ترتیب:
- نوع شراکت سایر شرکا، “شراکت اختیاری” است
- نوع شراکت فرزندی که با پدر شریک بوده، “شراکت قهری و اختیاری” است
- نوع شراکت سایر فرزندان که به موجب فوت پدر اجبارا وارد شراکت شده‌اند، “شراکت قهری” است
۳- اگر یکی از شرکا طی سال جاری (پس از پایان سال عملکرد) فوت شده باشد؛ بقیه شرکا باید همانند سال‌های گذشته اظهارنامه مشارکت اختیاری تسلیم نمایند.
مشارکت با همسر در کسب و کار
در برخی کسب و کارها زن و شوهر به صورت شراکتی با هم کار می‌کنند. در این گونه موارد اگر نام خانم به عنوان شریک در لیست شرکا قید شده باشد، زوج باید برای واحد کسبی خود، اظهارنامه مشارکتی تسلیم نمایند؛ در این صورت در بخش نوع شراکت باید گزینه “شراکت با همسر” را انتخاب نماید.
نحوه ثبت نام همسر در اظهارنامه شراکتی
همانند سایر مشاغل مشارکتی، زن و شوهر باید یک نماینده به عنوان شریک اصلی از میان خود انتخاب کنند. شریک اصلی موظف است در سامانه ثبت نام الکترونیکی، کلیه اطلاعات شرکا را ثبت نماید. در صفحه اطلاعات هویتی شرکا، در قسمت “کدملی همسر” باید کد ملی زوج (شوهر) ثبت شود.
استفاده از معافیت ماده ۱۰۱ ق.م.م
در صورتی که واحد کسبی زوجین مشمول استفاده از معافیت ماده ۱۰۱ ق.م.م باشد؛ بر اساس تبصره ۱ این ماده قانونی، زن و شوهر در حکم یک شریک تلقی می‌شوند و معافیت مالیات مشاغل فقط به یک نفر آنان (زوج) تعلق می‌گیرد.
معافیت ماده ۱۰۱ قانون مالیات های مستقیم برای شرکا
گاهی در یک واحد کسبی مشارکتی برخی از شرکا مشمول استفاده از معافیت ماده ۱۰۱ ق.م.م قرار می‌گیرند. در این صورت سیستم به صورت خودکار معافیت شریک مشمول را اعمال می‌کند؛ در نهایت معافیت شرکا جمع شده و به جدول محاسبه مالیات در بخش مربوطه منتقل می‌شود.
نحوه اعمال معافیت ماده ۱۰۱ برای واحدهای مشارکتی
بر اساس تبصره ۱ ماده ۱۰۱ ق.م.م، هر واحد کسبی مشارکتی با بیش از دو شریک (قهری یا اختیاری)، سالانه حداکثر از ۲ معافیت مالیات مشاغل می‌تواند استفاده نماید. شیوه کار به این صورت است:
- سیستم به صورت خودکار برای شریک مشمول معافیت اعمال می‌کند
- مبلغ معافیت به طور مساوی میان کلیه شرکا تقسیم می‌شود
- باقیمانده سهم هر شریک جداگانه مشمول مالیات خواهد بود
نکته: دقت کنید که معافیت مشاغل موضوع ماده ۱۰۱ ق.م.م، بر اساس درصد سهم شرکا اعمال نمی‌شود؛ بلکه تنها وابسته به تعداد شرکا، نوع شراکت و شراکت با همسر خواهد بود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه معافیت ماده ۱۰۱ قانون مالیات های مستقیم، مقاله ” چند نکته از اظهارنامه اشخاص حقیقی” را مطالعه نمایید.
(منبع :سایت پرشین حساب)
